ප්ලාස්ටික් හා ජපානය ?
ප්ලාස්ටික් කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් ජර්මනියට පිටුපසින් ජපානය ලෝකයේ දෙවන ස්ථානයේ සිටීයි. ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේ අනුපාතය 85% ට වඩා වැඩි වීම හේතුවෙන් මේ වන විට ජපානය ප්‍රශංසාවට ලක්ව ඇත.
ජපානය ලෝකයේ විශාලතම ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදකයන්ගෙන් අයෙකි.
ජපානයේ ප්ලාස්ටික් බෝතල් නිෂ්පාදනය 2004 දී බිලියන 14 සිට වසරකට බිලියන 23.2 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. රට තුළ දියුණු ප්‍රතිචක්‍රීකරණ තාක්‍ෂණයක් පැවතියද බෝතල් බිලියන 2.6 ක් පමණ වාර්ෂිකව පුළුස්සා, ගොඩකිරීම්වලට යවනු ලැබේ, නැතහොත් ජල මාර්ග හරහා සාගරවලට යැවෙන බව වාර්තා වේ.
2014 දී ජපානය ඒක පුද්ගල ප්ලාස්ටික් ඇසුරුම් අපද්‍රව්‍ය කිලෝග්‍රෑම් 32.4 (රාත්තල් 71) ජනනය කරන ලදී. එය එක්සත් ජනපදයට පමණක් දෙවැනි වන අතර එය ඒක පුද්ගල 40kg (88lb). 2050 වන විට සාගර ප්ලාස්ටික් දූෂණය හතර ගුණයකින් වැඩි වනු ඇතැයි පරිසර වේදීන් අනතුරු අඟවා තිබේ.
එමෙන්ම ජපානය විශාලතම ප්ලාස්ටික් අපනයනකරුවකු වන අතර 2020 දී ජපානය මැලේසියාව, තායිලන්තය සහ තායිවානය වැනි අග්නිදිග ආසියාතික රටවලට ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ටොන් 820,000ක් අපනයනය කර ඇත. එය දළ වශයෙන් 46%ක ප්‍රතිශතයකි.
කලින් ධනවත් කාර්මික රටවලට පමණක් සීමා වූ ගැටලුවක් වූ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ආසියාව පුරා ගෝලීයකරණය මගින් සංකලනය වූ වේගවත් ආර්ථික හා ජනගහන වර්ධනයේ සංකලනයක් හේතුවෙන් ඉහළ යමින් පවතී.
2019 දී චීනය සහ ජපානය විසින් ප්‍රමුඛව ලෝකයේ ප්ලාස්ටික් වලින් 54% ක් නිෂ්පාදනය කළේ ආසියාවයි. සාගරයේ ඇති ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යවලින් අඩක් පමණ පැමිණෙන්නේ චීනය, ඉන්දුනීසියාව, පිලිපීනය, තායිලන්තය සහ වියට්නාමය යන රටවල් පහෙන් පමණි. අවසානයේදී, ප්ලාස්ටික් ජෛව හායනයට ලක් නොවන ක්ෂුද්ර අංශු බවට බිඳී යන අතර එය වන සතුන්ට සහ මිනිස් සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් විය හැකිය. ප්ලාස්ටික් දූෂණය සෑම සාගර විශේෂයකටම පාහේ බලපාන අතර විද්‍යාඥයන් විසින් තක්සේරු කරන ලද විශේෂවලින් 90%ක පමණ ඍණාත්මක බලපෑම් නිරීක්ෂණය කර ඇත. මිනිසුන්ට ඇති බලපෑම තවමත් නොදන්නා අතර, රුධිරය, වැදෑමහ සහ මව්කිරි වල ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් හඳුනාගෙන ඇත.
ප්ලාස්ටික් බෝතල්වල බීම විකුණන විකුණුම් යන්ත්‍ර ජපානයේ වීදිපුරා දක්නට ලැබෙන අතර සුපිරි වෙළඳසැල්වල පොලිතීන් ආහාර ඇසුරුම් බහුලය. බෙන්ටෝ දිවා ආහාර පෙට්ටි සහ කින්පිරා (බර්ඩොක් රූට් සහ රසකැවිලි වලින් පිසින ලද කැරට් වැනි සුවපහසු ආහාරවලින් පිරුණු බෑග් වැනි) මෙන් ම සුපිරි වෙළදසැල් වල පලතුරු පොලි ස්ටයිරීන් දැලක ඔතා ප්ලාස්ටික් පෙට්ටිවල අසුරා පසුව ක්ලින්ග් ෆිල්ම් එකකින් ඔතා තැබේ. බැදපු කුකුල් මස් ඉටි කඩදාසි බෑග්වල අලෙවි කළත්, ටකෝයාකි බම්බු ඩම්ප්ලිං බෝට්ටුවක හැඩැති උණ බම්බු තැටිවල අලෙවි කළත්, එළවලු කෑම, පීරන ලද ටෝෆු සලාද සහ කොල්ස්ලෝ වැනි තනි ප්ලාස්ටික් ක්ලැම්ෂෙල් පැකේජවල පැමිණියේය. කල් තබා ගන්නා ලද එළවළුවල කොරියානු අතුරු කෑමක් වන කිම්චි වැනි කාන්දු විය හැකි ද්‍රව්‍ය අමතර ප්ලාස්ටික් වලින් ඔතා තිබූ නමුත් මගේ දේශීය බේකරියේ නැවුම් පාන් සහ පේස්ට්‍රි පවා ප්ලාස්ටික් බෑග්වල බහා තිබීම සුලබ දසුනකි.
ජපානය තුළ ප්ලාස්ටික් භාවිතය අවම කිරීමට උත්සාහ කරන නමුත් මෙම තෙතමනය සහිත පරිසරය තුළ පාරිභෝගික ඉල්ලුම ආහාරවල ගුණාත්මකභාවය කිරා මැන බලයි.
ජර්මනියේ ඇල්ෆ්‍රඩ් වෙජිනර් ආයතනයේ ප්ලාස්ටික් දූෂණය පිළිබඳ පර්යේෂණ කරන සමුද්‍ර ජීව විද්‍යාඥ මෙලනි බර්ග්මන් පවසන්නේ ප්ලාස්ටික් පිළිස්සී අවසන් වූ පසු පරිසරය තුළ එය නැවත ලබා ගැනීම ඉතා අපහසු බවයි. එමෙන්ම මිනිසුන්ට අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමට ප්‍රවේශයක් නොමැති විට, ඔවුන් එය බැහැර කිරීම හෝ පිළිස්සීම අවසන් කරයි, එය සෞඛ්‍යමය බලපෑම් මෙන්ම පාරිසරික ප්‍රතිවිපාක ද ඇති කරනු ඇති බවති සාගර සුන්බුන් වල බලපෑම. අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණය නිසි පරිදි සිදු නොකිරීම නිසා මැලේරියාව, ඩෙංගු, ඇදුම වැනි රෝග වැළඳීමේ වැඩි අවදානමක් පවතී.
ප්ලාස්ටික් කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් ජර්මනියට පිටුපසින් ජපානය ලෝකයේ දෙවන ස්ථානයේ සිටීයි. ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමේ අනුපාතය 85% ට වඩා වැඩි වීම හේතුවෙන් මේ වන විට ජපානය ප්‍රශංසාවට ලක්ව ඇත. ටෝකියෝ හි පිහිටි ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ ආයතනයට අනුව, 2020 දී ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යවලින් 21% ක් පමණක් ද්‍රව්‍ය ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට ලක් වූ අතර එය ප්ලාස්ටික් නැවත භාවිතා කරයි; 3% ක් රසායනික ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට ලක් වූ අතර එමඟින් ප්ලාස්ටික් පොලිමර් ද්විතියික ද්‍රව්‍ය සඳහා ගොඩනැඟිලි කොටස් බවට බිඳ දමයි. 8% ක් පුළුස්සා දැමූ අතර 6% ක් පරිසරයට මුදාහැර ඇති බව වාර්තා වේ.
සශිකලා මධුෂාණී_
