සමලිංගික අයිතිය ප්‍රමුඛ රටවල්

යුරෝපය, සමරිසි විවාහ පිළිබඳව පුරෝගාමීන් විය. ලොව ප්‍රථම වතාවට 1989 ඔක්තෝබර් 01 දා ඩෙන්මාර්කයේ සමරිසි ජෝඩු කිහිපයක් නීත්‍යානුකූලව එරට සිය සමාජ කණ්ඩායම් තුළ විවාහ ගිවිස ගත්හ. නමුත් ඩෙන්මාර්ක සමරිසි යුවළයන්ට විවාහ වීමට අවසර දීම සඳහා 2012 වන තෙක් බලා සිටීමට සිදු වේ. එවැනි විවාහ උත්සවයකට ඇති අයිතිය තහවුරු කරමින් ප්‍රථම වරට නෙදර්ලන්තයේදී අවසර දෙනු ලැබුවේ 2001 දී ය.

එම තත්වය යුරෝපීය රටවල් 13 ක් අනුගමනය කරන්නට විය. ඒ බෙල්ජියම, බ්‍රිතාන්‍යය, ෆින්ලන්තය, ප්‍රංශය, ජර්මනිය, අයිස්ලන්තය, අයර්ලන්තය, ලක්සම්බර්ග්, මෝල්ටාව, නෝර්වේ, පෘතුගාලය, ස්පාඥය සහ ස්වීඩනයයි. 2019 සිට ඔස්ට්‍රියාව සමරිසි විවාහ වලට අවසර දුන්නේය. ස්විට්සර්ලන්තයේ දී, සමරිසි යුවළකට සිවිල් හවුල්කාරිත්වයක් ලියාපදිංචි කළ හැක්කේ පසුගිය වසරේ අග භාගයේදී එරට පාර්ලිමේන්තුව අදාළ විවාහයන් අනුමත කරන තුරු පමණි. ස්විට්සර්ලන්තයේ ඝෘජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමවේදය යටතේ පුරවැසියන් රැසක් මෙම තීරණයට එරෙහිව ජනමත විචාරණයක් දියත් කළ අතර පසුගියදා පැවති ඡන්දයෙන් පනවා තිබු නීතිය පරාජයට පත් වූ අතර, එහිදී සමරිසි විවාහයන් අනුමැතිය සඳහා 64% ක් ඡන්දය භාවිතා කරන්නට විය. සමහර රටවල් – එනම් ක්‍රොඒෂියාව, සයිප්‍රසය, චෙක් ජනරජය, ග්‍රීසිය, හංගේරියාව සහ ඉතාලිය ඇතුළු – සමරිසි ජෝඩු සඳහා පමණක් සිවිල් හවුල්කාරිත්වයන්ට අවසර දි ඇත. සමරිසි විවාහයන් නීත්‍යානුකූල කළ යුරෝපා සංගමයේ ඇති චෙක් රජය සහාය දී ඇති නමුත් එහි තීන්දුව තවම අවිනිශ්චිතයි.

ස්ලෝවේනියාව ද සිවිල් හවුල්කාරිත්වයන්ට ඉඩ ලබා දුන් නමුත් 2015 දී සමරිසි විවාහ නීත්‍යානුකූල කිරීමේ යෝජනාවක් ජනමත විචාරණයකදී ප්‍රතික්ෂේප විය. 2014 දී එස්ටෝනියාව සමලිංගික-සිවිල් සංගම් වලට අවසර දුන් පළමු සෝවියට් ජනරජය බවට පත්විය. රුමේනියාවේදී සමරිසි විවාහ තහනම් කිරීමට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ඉඩ සැලසීම අරමුණු කරගත් ජනමත විචාරණයක් 2018 දී අඩු ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් හේතුවෙන් අසාර්ථක විය. 2005 වසරේ කැනඩාව, ද පසුව ඇමරිකාව ප්‍රාන්ත 50 න් 14 කම සමරිසි විවාහ තහනම් කර තිබූ අවස්ථාවක 2015 දී එක්සත් ජනපද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය රටපුරා සමරිසි විවාහ නීතිගත කළේය.

කෙසේ වෙතත්, එක්සත් ජනපදයේ පළමු සමරිසි විවාහය ඇත්ත වශයෙන්ම සිදු වූයේ 1971 දී මිනසෝටා යුවළක් විවාහ බලපත්‍රයක් ලබා ගත් විටය. නමුත්, එහි නොසලකා හරින ලද නීතිමය තත්වය නිසා එකී සමාජ කණ්ඩායම් අතර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අරගලයක් ක්‍රියාත්මක විය. ඒ අනුව ඇමරිකාවේ සමරිසි විවාහය නිල වශයෙන් පිළිගනු ලැබුවේ දශක පහක නීතිමය අරගලයකින් පසුව 2019 මාර්තු මාසයේදීය. ලතින් ඇමරිකාවේ රටවල් 6 ක් සමරිසි විවාහ සඳහා අවසර දී ඇත. ඒ ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය, කොලොම්බියාව, ඉක්වදෝරය, උරුගුවේ සහ කොස්ටාරිකාවයි. මෙක්සිකෝවේ ෆෙඩරල් රජයන් විසින් 2007 දී සමලිංගික-සිවිල් සංගම් සහ 2009 දී විවාහ සඳහා අවසර දෙන ලදී. එහි ප්‍රාන්ත 32 න් අඩක්ම එම තීරණය අනුගමනය කර ඇත.

චිලී ද සමලිංගික-සිවිල් සමාගම් 2015 දී එරට නීතිගත කළේය. 2019 මැයි මාසයේදී තායිවානය සමරිසි විවාහ සඳහා අවසර දුන් අතර ආසියාතික කලාපයේ ප්‍රථමයා බවට පත්විය. ජපානයේදී, 2021 දී උතුරු සප්පෝරෝ හි අධිකරණයක් විසින් සමරිසි විවාහ පිළිගැනීමට නොහැකි වීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බවට තීන්දුවක් දුන් අතර, එම ගැටළුව සම්බන්ධයෙන් නැවත සලා බැලිම් සිදු වෙමින් පවතී. ආසියා පැසිෆික් කලාපයේ සමරිසි විවාහ නීතිය සම්මත කර ඇති රටවල් වන්න් ඕස්ට්‍රේලියාව (2017) සහ නවසීලන්තය (2013) යි. එමෙන්ම බොහෝ රටවල සමලිංගිකත්වය මර්දනය කෙරෙන අතර, මැදපෙරදිග දී, සමරිසි අයිතිවාසිකම් අතින් ඊශ්‍රායලය පෙරමුණ ගෙන සිටී. නමුත් එය නිත්‍යානුකුල මට්ටමකට පත් කර නොමැත. 2006 දී නීත්‍යානුකූලව සමරිසි විවාහ සඳහා අවසර දුන් අප්‍රිකානු මහාද්වීපයේ එකම රට දකුණු අප්‍රිකාවයි. අප්‍රිකානු රටවල් 30 ක් පමණ සමලිංගික ලිංගික ක්‍රියා තහනම් කර ඇති අතර, මොරිටේනියා, සෝමාලියාව සහ සුඩානය සමලිංගික සබඳතා සඳහා මරණ දඩුවම නියම කර තිබේ. සෞදි අරාබිය සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය ඇතුළු එම කලාපයේ රටවල් කිහිපය එකී තත්ත්වයන් සඳහා මරණ දඩුවම ක්‍රියාත්මක කර ඇත.