අවුන් සාන් සූකී ට වසර 4 කට සිර දඬුවම්!

මේ, පෙබරවාරි මස ක්‍රියාත්මක වූ හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු ඇයට එරෙහිව පවරා තිබෙන නඩු ගණනාව අතරින් පළමුවැනි නඩුවේ තීන්දුවයි.

මේ අතරින් මෙම තීන්දුව අදාළ වන්නේ, COVID-19 රෙගුලාසි කඩ කිරීම සහ රාජ්‍ය විරෝධී ක්‍රියාවන් උසිගැන්වීම යන චෝදනාවලට ය. මෙම චෝදනා දෙක සඳහා වසර 2 බැගින් සිර දඬුවම් නියම කර තිබේ.

නැයිපියිඩෝ හිදී සිදුවූ මෙම අධිකරණ කටයුතු මාධ්‍ය සඳහා තහනම් කර තිබිණි.

මේ අතර, සුකී ගේ නීතීඥවරුන්ට ද මාධ්‍ය සහ මහජනතාව වෙත අදහස් පළ කිරීම හමුදාව විසින් තහනම් කර තිබේ.

සුකී විසින් අධිකරණයේදී මෙම චෝදනා දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත.

බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයෙන් මියැන්මාරය ගළවාගත් වීරයෙකුගේ දියණිය වන සුකී දීර්ඝ කාලයක් මියැන්මාර හමුදාව විසින් නිවාස අඩස්සියේ තබා තිබිණි. 2010 වසරේදී ඇය නිවාස අඩස්සියෙන් මිදුණු අතර, ඇය නියෝජනය කරන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජාතික ලීගය 2015 මහ මැතිවරණයෙන් විශිෂ්ට ජයක් ලබාගත්තේය.

නොබෙල් සාම ත්‍යාගයෙන් පිදුම් ලද, කලක් ‘බුරුමයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නායිකාව‘ ලෙස හැඳින්වූ සුකී, සිය රට තුළ මෙන්ම ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ද මහත් අපකීර්තියට පත් වූයේ මියැන්මාරයේ රොහින්ග්යා සංහාරයත් සමග ය. එහිදී ඇය ප්‍රමාණවත් මැදිහත් වීමක් නොකළ බවට චෝදනා නැගිණි. මේ අතර 2020 නොවැම්බරයේ පැවති මහ මැතිවරණයෙන්ද සුකීගේ NLD පක්ෂය ජයගත් නමුත්, මහමැතිවරණය දූෂිත එකක් බව පැවසූ මියැන්මාර හමුදාව සති කිහිපයක් ඇතුළත බලය පැහැර ගත්තේය. ඒ, පෙබරවාරි 1 දා සිදුවූ හමුදා කුමන්ත්‍රණයත් සමගිනි.

මේ වන විට මියැන්මාර හමුදාව විසින් ඇයව ‘නැත්තටම නැති කර දැමීමේ‘ මෙහෙයුමක යෙදී සිටින්නේද යන සැකය මතු වේ. තවද සුකී මියැන්මාරයේ නායිකාව ලෙස කටයුතු කරන විට ද හමුදාවේ බලපෑමෙන් මිදී ස්වාධීනව කටයුතු කිරීමේ හැකියාවක් ඇයට තිබිණිද යන්න ගැටළු සහගත වේ.

සුකීගෙන් පසු මියැන්මාරය

YANGON, MYANMAR – MARCH 02: An anti-coup protester holds up a placard featuring de-facto leader Aung San Suu Kyi on March 02, 2021 in Yangon, Myanmar. (Photo by Hkun Lat/Getty Images)

පෙබරවාරි 1 හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව මියැන්මාරය තිබුණාටත් වඩා අවුල් සහගත වූ බව දේශපාලන විචාරකයන්ගේ මතයයි. රට විරෝධතාවලින් අඩපණ වූ අතර, විරුද්ධවාදී මත දරන්නන් වෙත එල්ල වූ නිරන්තර හමුදා ප්‍රහාරවලින් විශාල අස්ථාවරභාවයක් ද රට තුළ නිර්මාණය විය. මියැන්මාරයේ ආරක්ෂක හමුදාව විසින් සිදුකරන ඝාතන පිළිබඳ තොරතුරු එක්රැස් කරන Assistance Association for Political Prisoners (AAPP) ට අනුව මේ දක්වා පුද්ගලයන් 1,303 දෙනෙකු හමුදාව විසින් ඝාතනය කර තිබේ. තවද දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් අවම වශයෙන් 354 දෙනෙක් එක්කෝ බන්ධනාගාර ගත කර, එසේත් නැතිනම් මරා දමා තිබේ. පසුගිය ඔක්තෝබරයේදී වසර 20 ක සිර දඬුවමක් සඳහා බන්ධනාගාර ගත කළ අවුන් සාන් සුකීගේ දේශපාලන ආධාරකරුවෙකු වූ වින් හ්ටෙයින් ද මෙම පිරිසට අයත් ය.

සුකීට සිර දඬුවම් නියම කිරීමත් සමග නැවත වරක් ඇය වෙනුවෙන් ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව හඬ නගන ආකාරය ද මේ වන විට පෙනෙන්නට තිබේ. අද දිනයේ එක්සත් රාජධානිය පවසා තිබෙන්නේ, හිටපු නායිකාවට ලබාදුන් දඬුවම, ‘මියැන්මාර හමුදා රෙජීමය විසින් විපක්ෂය මර්දනය කිරීමට සහ නිදහස හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මර්දනය කිරීමට ගන්නා ලද තවත් පියවරක්‘ වන බවයි. දේශපාලන සිරකරුවන් වහා නිදහස් කරන ලෙසත්, රට නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කරා රැගෙන යන ලෙසත්, එක්සත් රාජධානිය මියැන්මාරයෙන් ඉල්ලා සිටියි.

සුකී වෙනුවෙන් ලෝකය නැවතත් එක් වෙයි

Fortify Rights group, ASEAN Parliamentarians for Human Rights (APHR), The regional Association for Southeast Asian Nations (ASEAN) වැනි ජාත්‍යන්තර හා කලාපීය මානව හිමිකම් සංවිධාන රැසක් ද සුකී ව වහාම නිදහස් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියි.

ඇම්නේස්ටි ඉන්ටනැෂනල් හෙවත් ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය පවසන්නේ සුකී ට එරෙහිව ගෙන ආ ව්‍යාජ චෝදනා, විපක්ෂය මුලිනුපුටා දමා මියැන්මාර නිදහසේ හුස්ම හිර කරන්නට හමුදාව විසින් ගත් නවතම උත්සාහය බවයි.