ඊජිප්තුව සතුව ලොව වඩාත් කුප්රකට මමී පවතියී. ඒ වෙනුවෙන් දිගු දුර ඉතිහාසයක් ද තිබේ. එනමුත් ඒවා පැරණිතම මමී නොවන්නේ වසර 7000ක් පැරණි මමී චිලියෙන් හමු වීමත් සමඟය.
නිල බලයෙන් ජනරජයක් වන චිලි දේශය දකුණු ඇමරිකා මහද්විපයට අයත් රාජ්යකි. උතුරින් පේරුදේශයෙන් ද ඊසාන බොලිවියාවෙන් ද නැගෙනහිරින් ආජන්ටිනායවෙන් ද මායිමි වන මෙය ඇනඩිස් කදු පන්තිය සහ පැසිපික් සාගරය අතර සිහින් තිරැවක විහිද පවති රටෙ භුමියෙන් බහුතරය ඇන්ඩිස් කදු වලින් වැසි පවති. චිලී රාජ්යය වනාන්තර, තණ බිම්, ගිණි කඳු හා විල් වලින් යුක්තය. දකුණු වෙරළ තීරය, සංකීර්ණ අතුරු මාර්ග, කලපු, ඇළ මාර්ග, අර්ධද්වීප සහ දූපත් වලින් යුක්තවේ. ලීහි හැඩය ගන්නා ජීවි විශේෂ දක්නට ඇති අතර විවිධ වර්ණයන්ගෙන් යුත් බිම් තීරය කි.මී. 4300(හැතැප්ම 2700) දිගු වන අතර, කි.මී. 175 (හැතප්ම 109) පළල්ය. එහි ස්වාභාවය විවිධ වන අතර, ලෝකයේ වියළිම කාන්තාරය වන ඇටකාමා පිහිටා තිබේ.
ඇටකාමා කාන්තාරයෙන් ඊජිප්තුවෙන් වසර 2000කට පෙර පැවැති මමී සොයාගෙන තිබේ. චින්චෝරෝ යනු චිලියේ උතුරේ හා පේරුහි දකුණේ වාසය කළ පපළමු මිනිසුන්ය. භෞතික මානව විද්යාඥයෙකු වන බර්නාඩෝ අරියාසා ප්රකාශ කර තිබුණේ ඔවුන් ඇටකාමා කාන්තාරයේ පුරෝගාමීන් බවයි. තවද, ක්රි.පූ. 5,000 දී පමණ ආරම්භ වූ ඔවුන්ගේ මළවුන් මමීකරනය කරන ලද ලොව ප්රථම සංස්කෘතිය ද ඔවුන් සතුව වන බව ප්රකාශයට පත් කර තිබේ. මෙම සුසාන භූමිහි පවතින පුරාවිද්යාත්මක වැදගත්කම හේතුවෙන් 2021වසරේ යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර ඇත.
ක්රි.පූ 5450 සිට ක්රි.පූ 890 දක්වා ඇටකාමා හි පැසිෆික් වෙරළ තීරයේ ජීවත් වූ මෙම සමුද්ර දඩයම්කරුවන් සිය ගණනකගේ නටබුන් අරිකා සහ පරිනාකෝටා ප්රදේශවලින් සොයාගෙන ඇත. ඔවුන් පුරාණ සංස්කෘතිය නිරීක්ෂණයේදී සවිස්තරාත්මක මළ ගෙවල් සහ අවමංගල්ය පිළිවෙත් හෙළි කරනවා පමණක් නොව, ප්රජාවේ සමාජ හා අධ්යාත්මික ව්යුහයන් පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා දෙයි. මමීකරණය සමාජයේ ඉහළ පංතියට (ඊජිප්තියානුවන්ට මෙන්) වෙන් කර නොතිබුණ නමුත් එය සැමට චාරිත්රයක් විය.
අසමාන්ය තත්ත්ව හරහා ස්වාභාවික සංරක්ෂණයේ හෝ මරණ සුරක්ෂා කිරීම සදහා වු සංස්කෘතිකමය මානව කෘති වල ප්රතිඵලයක් ලෙස මේවා අදටද සුරක්ෂිතව ඇත.
සශිකලා මධුෂාණී_
සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් පුළුල් විමර්ශනයක් ක්රියාත්මකයි.
දැනට ලෝකය දැවැන්ත විපර්යාසයකට මුහුණ දෙමින් සිටින අතර ජාත්යන්තර තත්ත්වය ද ඉතා සංකීර්ණ වන අතාර,…
නැගෙනහිර බෑග්ඩෑඩ්හි පිහිටි ඇගේ නිවස ආසන්නයේදී වෙඩි තබා ඇයව මෙලෙස ඝාතනය කර ඇති බව විදෙස්…
1994 වසරේදී පළමු මැතිවරණයෙන් කලින් තහනම් කරන ලද අප්රිකානු ජාතික කොන්ග්රසය (ANC) පක්ෂය අතිමහත් ලෙස…
මේ අතර ඊශ්රායලය හා හමාස් සංවිධානය අතර සටන් විරාමයක් ක්රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් පැවැත්වෙන සාකච්ඡා සඳහා…
ගෝලීය ආර්ථිකයට ඉහළම දායකයින් පස්දෙනා අතර චීනය, ජර්මනිය (2.77%), රුසියාව (2.71%) සහ බ්රසීලය (2.19%) ඇතුළත්…
මෙම ඛේදජනක අනතුර සිදුවී වසර 112කට පසුවත් ඒ වෙනුවෙන් ඇති ඉල්ලුම සුළුපටු නොවේ.
මෙම පිපිරිම හේතුවෙන් ගොඩනැගිලි හතරක් හමුදා වාහන කිහිපයකට හානි සිදුවී ඇති අතර ගම්වාසීන්ගේ නිවාස 25ක්…
පෙන්ටගනයේ නව මිලිටරි ආධාර පැකේජය හරහා යුක්රේනයේ පතරොම් නිෂ්පාදනය ආරම්භ කිරීමට සැළසුම් කරයි.
කෙසේවෙතත් තුවාලකරුවන් හෝ මරණ සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් වාර්තා වී නොමැති අතර ප්රහාරය පිළිබඳ පරීක්ෂණ පවත්වන බව…
තායිවාන බලධාරීන් සඳහන් කර ඇත්තේ, භූකම්පනය තායිපේ අගනුවරට ද දැනී ඇති බව සඳහන් වන අතර…
ගාසා තීරයේ ඛාන් යූනිස්, රෆා හා නුසෙයිරාට් සරණාගත කඳවුරට මෙම ප්රහාර එල්ල වී ඇත.
එල්නිනෝ කාලගුණ රටාවත් සමඟ ගංවතුර තත්වයන්ද උග්ර වී තිබේ.
අනෙකුත් රටවල අභ්යන්තර කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම පිළිබඳ මූලධර්මය මත පදනම්ව, බීජිං එක්සත් ජනපද මැතිවරනවලට මැදිහත්…
සටහන - නිපුනි ලියනගේ අප්රේල් 26 , ලෝකය (අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ): අප්රේල් 27 වැනිදා ආරම්භ වන…