කොවිඩ් වසංගතය හේතුවෙන් මුළු පෘථිවියේම ජන ජීවිතය අඩාල වී ඇතත්, වෙනම ලෝකයක් බඳු නාසා ආයතනය, වෙනත් ලෝක සමග වැඩ කරන නිසාම, ඔවුන් වසංගතය හේතුවෙන් සිය වැඩ කටයුතු අඩාල කරගෙන නැති සෙයකි.
මේ අනුව ඔවුන් දිගින් දිගටම වෙහෙසෙන්නේ අඟහරු ග්‍රහයා සහ චන්ද්‍රයා මිනිස් ජනාවාස බවට පත්කිරීමේ සිහිනය සැබෑකර ගන්නට ය.
වැඩි කල් නොයවාම, එනම් වසර 2024 දී නාසා ආයතනයේ මීළඟ චන්ද්‍ර මෙහෙයුම ආරම්භ වනු ඇත. පර්යේෂකයන් චන්ද්‍ර මතුපිට සහ අඟහරු ග්‍රහයාගේ මතුපිට බලාගාර ස්ථාපිත කිරීමට සැරසෙන්නේ එහිම දිගුවක් වශයෙනි.
American Chemical Society හි සතිපතා පුවත් සඟරාව වන Chemical & Engineering News වාර්තා කරන ආකාරයට, න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක මෙහිදී විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ඇත.
චන්ද්‍රයා හෝ අඟහරු ග්‍රහයා මතුපිට ජනාවාස කිරීම තවමත් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ කතාවක් සේ අපට පෙනී යාම අසාධාරණ නැත. එය සැබවින්ම අසීරු කාර්යයකි. එය ආරම්භ කිරීමට නම්, බලශක්ති ප්‍රභවයන් පෘථිවියේ සිට ප්‍රවේශමෙන් චන්ද්‍රයා සහ අඟහරු ග්‍රහයා වෙත රැගෙන යා යුතුය. තවද ඒවා එහි ගෙන ගිය පසු, එම පරිසරවල පවතින දෘඩ තත්වයන් මධ්‍යයේ ඒවා නිසි ලෙස ස්ථාපිත කළ යුතුය.
චන්ද්‍රයාගේ මතුපිට දහස් ගණනින් අඳුරු ආවාට තිබේ. අඟහරු ග්‍රහයාගේ පෘෂ්ටය පුරාම දුහුවිලි තැනිතලා බහුල ය. මේ අනුව සූර්ය බලය කිසිසේත්ම, මේ පරිසරවලදී ශක්ති ප්‍රභවයන් නොවේ. 1960 දශකයේ පටන්ම අජටාකාශ යානා වලට බලය ලබාදෙන්නට භාවිතා කළේ ප්ලූටෝනියම්-238 වියෝජනයයි. නමුත් මේ ක්‍රමය ද මේ ජනාවාස සිහිනයේදී අවලංගු වන්නේ ප්ලූටෝනියම්-238 වෙතින් ලබන න්‍යෂ්ටික බලය ප්‍රමාණවත් නොවීමට ඉඩ ඇති හෙයිනි.
එනිසා යුරේනියම්-235 සමස්ථානිකය විඛණ්ඩනය කරන ‘න්‍යෂ්ටික විඛණ්ඩන ප්‍රතික්‍රියාකාරක‘ (nuclear fission reactors) මේ සඳහා යොදාගත එක් ක්‍රමයක් යැයි වසර කිහිපයක පර්යේෂණවලින් පසු නාසා විද්‍යාඥයන් විසින් නිගමනය කර තිබේ. මේවා සාමාන්‍යයෙන් දැනට භාවිතා වන්නේ න්‍යෂ්ටික බලාගාර සඳහා ය. නමුත් චන්ද්‍රයා සහ අඟහරු මත ජනාවාස පවත්වාගෙන යාමට තරම් සෑහෙන බලශක්තියක් ඒවායින් නිපදවෙනු ඇතිද? නැවතත් ප්‍රශන්යකි.
2010 වසර තරම් ඈත අතීතයේ සිට නාසා ආයතනයේ ලොස් ඇල්මොස් ජාතික නිරීක්ෂණාගාරයේ විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක්, ඇමරිකානු බලශක්ති දෙපාර්තමේන්තුව සමග එක්ව නව න්‍යෂ්ටික විඛණ්ඩන පද්ධතියක් නිපදවීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළහ. ඔවුන්ගේ ඉලක්කය වූයේ කිලෝවොට් 10 ක් නිපදවිය හැකි බලශක්ති පද්ධතියකි.
න්‍යෂ්ටික විඛණ්ඩනය හරහා තාපය නිපදවීමට නම්, ප්‍රතික්‍රියාකාරකට මොලිබ්ඩිනම් (අධිවේගී වානේ උපකරණ නිපදවීමට යොදාගන්නා ලෝහයක්) සහ අතිශය විකරණය කළ යුරේනියම් වලින් සෑදුණු හරයකින් යුක්ත ප්‍රතික්‍රියාකාරකයක් අවශ්‍ය වේ. එමගින් පිස්ටන් එන්ජින් යොදාගෙන අවසානයේ කිලෝ වොට් 5 ක විද්‍යුතයක් නිෂ්පාදනය කළ හැකි විය.
එම පූර්වාකාරය (ප්‍රොටෝටයිප්) වසර 2018 දී අත්හදා බලනු ලැබිණි. කිලෝවොට් 10 ක විද්‍යුත් ප්‍රතිදානයක් ලබාගැනීමට නාසා විද්‍යාඥයන් බලාපොරොත්තු වන්නේ මේ ක්‍රමයට ය.
එපමණක් නොව, පෘථිවියේ සිට අභ්‍යවකාශය වෙතට යුරේනියම් ප්‍රවේශමෙන් ප්‍රවාහනය කළ හැකි බව ද නාසා විද්‍යාඥයෝ අවධාරණය කරති.
පහත දැක්වෙන්නේ නාසා හි අලුත්ම න්‍යෂ්ටික විඛණ්ඩන ප්‍රතික්‍රියාකාරකයයි. මේ අනුව, කොවිඩ් වැනි වසංගත හමුව් පෘථිවිය තවදුරටත් මනුෂ්‍ය වාසයට සුදුසුදැයි ප්‍රශ්නගත වී ඇති අවස්ථාවක නාසා ආයතනය, වසර 2024 දී අතිශය වැදගත්, තවත් ‘යෝධ පියවරක්‘ තැබීමට සූදානම් වෙයි.
මූලාශ්‍රය – NASA Is Going Nuclear on Mars and the Moon
මේ පුවත වාර්තා වන්නේ, දකුණු වියට්නාමයෙන් වන අතර,ඩොං නයි පළාතේ ජලාශයක මත්ස්‍යයින් ලක්ෂ ගණනක් මිය…
මෙම අද්විතීය මිනිසා වයස අවුරුදු 86 දී ෆ්‍රෑන්ක්ලින් හි නැෂ්විල් උප නගරයේදී මිය ගිය බව…
පුද්ගලයන් 21 දෙනෙකු අතුරුදන්ව ඇති බවත්, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් දෝ සුල් ප්‍රාන්තයේ ඇති වූ ජල ගැලීම්…
කාන්තාවන්ගේ සෞඛ්‍යය නංවාලීම, ලිංගික හා ප්‍රජනන ගැටළු වැනි සෞඛ්‍ය ගැටළු වෙනුවෙන් අවධානය යොමු කිරීම හදිසි…
උන් එසේ විවාපත් වී, වසර තිස් හතරක් සතුටින් ජීවත් ව; දරුවන් අටක් ලැබීය!
එරට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නිදහස් භාෂණයට ඇති අයිතිය ප්‍රියජනක සංස්කෘතික පරමාදර්ශයක් වේ.
ස්ටෝමි ඩැනියෙල් නමැති අසැබි චිත්‍රපටවලට රංගනයෙන් එක් වුණු නිළියක සහ ට්‍රම්ප් අතරේ සමීප සම්බන්ධයක් පැවැති…
මෙම ආයෝජනය මයික්‍රොසොෆ්ට් විසින් සිය දශක තුනක පමණ ඉතිහාසය තුළ අග්නිදිග ආසියාවේ සිදුවන විශාලතම ආයෝජනය…
ගලවා ගැනීමේ මෙහෙයුම් වෙනුවෙන් පුද්ගලයන් 500ක් යොදවයි.
යුක්‍රේනය පවසන්නේ, රුසියාව මෙම ප්‍රහාරය සිදුකිරීම සඳහා බැලිස්ටික් මිසයිලයක් සහ පොකුරු බෝම්බ යොදා ගෙන ඇති බවයි.
වාර්තාව තබන අතරතුර ඇය සෑම පැයකට වරක් මිනිත්තු 5ක විරාමයක් ලබාගෙන ඇති අතර, කෙටි නින්දකට,…
බන්ධනාගාර ගොඩනැඟිලිවලින් විශාල ප්‍රමාණයක් සහ එහි උස් තාප්පයේ කොටසක් කඩා වැටී ඇති අතර, සිරකරුවන් පලාගොස්…
ගිනිකන්ද පුපුරා යාමත් සමඟ සුන්බුන් මුහුදට වැටී සුනාමියක් ඇති ව තිබේ.
ඉන්දියාව පසුගිය වසරේ පස්වන විශාලතම ආර්ථිකය ලෙස එක්සත් රාජධානිය අභිබවා යන ලදී.