නයිල් නිම්නය ආශ්රිතව අප්රිකාවේ විශාලතම ජලවිදුලි බලාගාරය හෙවත් ලොව සත්වන විශාලතම ජලවිදුලි බලාගාරය ඉදි කිරීමේ උත්සහය 2011 වසරේදී ආරම්භ වුවත් 2017 වසරේදී එහි කටයුුතු අතර මග අඩාල විය. ඊජිප්තුව, ඉතියෝපියාව, සුඩානය යන රටවල් හී දේශ සීමා ආශ්රිතව ඉදිකෙරෙන මෙම වේල්ල ආශ්රිත ඉදිකිරීම් යළිත් ආරම්භ කිරෟම සදහා ඉතියෝපියාව සහ සුඩානය යළිත් එකගත්වයකට පැමිණ සිටී. ..
පසුගියදා සෝචි හි පැවති රුසියාව-අප්රිකානු සමුළුවකට සමගාමීව ඊජිප්තු ජනාධිපති අබ්දෙල් ෆටාහ් එල්-සිසි සහ ඉතියෝපියාවේ අගමැති අබී අහමඩ් අතර පැවති සාකච්ඡාවකින් පසුව මේ පිළිබද එකගත්වයකට පැමිණ බව ඊජිප්තු ජනපතිවරයා විසින් ප්රකාශ කෙරිණ.
ඉතියෝපියානු පුනරුද වේල්ල Grand Ethiopian Renaissance Dam ලෙස මෙය හදුන්වනු ලැබේ.
සුඩානයේ දේශ සීමාවෙන් කිලෝමීටර 15 ක් (සැතපුම් 9 ක්) නැගෙනහිරින් පිහිටි ඉතියෝපියාවේ බෙනිෂාන්ගුල්-ගුමුස් කලාපයේ ඉදිකෙරෙන මෙම වේල්ල ගිගාවොට් 6.45 ක වේල්ල වේල්ල නිම වූ විට අප්රිකාවේ විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය මෙන්ම ලොව 7 වන විශාලතම බලාගාරය වනු ඇත
වේල්ල ඉදි කිරීමත් සමග නයිල් ගගේ ජලය ප්රමාණවත් පරිදි සියළු රාජ්යයන්ට බෙදී යන්නේදැයි යන ගැටළුව මුල් කරගනිම්නි ඊජිප්තුව මෙම ඉදිකිරීම් සදහා එකගත්වයකට පැමිණීම කල් දමා තිබිණි.
ඉතියෝපියාව, ඊජිප්තුව සහ සුඩානය යන රටවල නිලධාරීන් අතර වසර ගණනාවක් තිස්සේ මේ සම්බන්ධව පැවති රැස්වීම් පැවතියද ඒවා අසාර්ථ වූයේ මීට අදාල තාක්ෂණික කමිටුවේ කටයුතු සම්බන්ධය ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට අසමත් වීඹ හේතුවෙනි
එමෙන්ම මේ මස මුලදී ඊජිප්තුව ප්රකාශයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේ අප්රිකාවේ විශාලතම වේල්ල ක්රියාත්මක කිරීම සහ එහි පිටුපස ඇති ජලාශය පිරවීම සඳහා වන කොන්දේසි පිළිබඳ ගිවිසුමකට එළඹීමට තමන් දැරූ උත්සාහය අසාර්ථ වූ බවයි.
ඉතියෝපියාව සහ සුඩානය අතර දේශ සීමාවට ආසන්නව පිහිටා ඇති මෙම වේල්ල ඉදිකිරීමේ ව්යාපෘතියෙන් සියයට 70 ක් පමණ මේ වන විට සම්පූර්ණ කර ඇති අතර, දැනටමත් නයිල් ගඟෙන් ලැබෙන ජල සීමා කරනු ඇතැයි ඊජිප්තුවේ අවධානය යොමු වී තිබිණ.
වාර්ෂිකව වේල්ලෙන් අවම වශයෙන් කියුබික් මීටර් බිලියන 40 ක් ජලය මුදා හැරීමට ඉතියෝපියාව එකඟ විය යුතු බව ඊජිප්තුව ප්රකාශ කරන ලදී. නියඟ කාලවලදී ජල සැපයුම ප්රමාණවත් ලෙස පවතින බව සහතික කිරීම සඳහා ඉතියෝපියාව අවධානය යෝමු කළ යුතු බවද ඊජිප්තුව අවධාරණය කරනු ලැබීය.
නයිල් ගග මගින් ඊජිප්තුවේ වාරිමාර්ග හා පානීය ජල අවශ්යතාවයන්ගෙන් 90% ක් පමණ සපුරාලන අතර 1929 සහ 1959 සිට ගිවිසුම් මගින් ඒ පිළීබද තමන්ට ඇති ඓතිහාසික අයිතිවාසිකම්” තහවුරු කරන බව ඊජිප්තුව කියා සිටී.
ඊජිප්තුව එසේ පවසන විට මෙම වේල්ල සිය රටේ ආර්ථික සංවර්ධනයට ඉතා වැදගත් බවත්, එහි උපරිමයේ දී මෙගාවොට් 6,000 කට වඩා විදුලිය ජනනය කරන බවත් ඉතියෝපියාව පවසයි.
කෙසේ වුවත් ඊජිප්තුව මේ සම්බන්ධ සාකච්ඡා ක්රියාවලිය හැකි තාක් අඩපණ කරමින් සිටින බවට ඉතියෝපියාව විසින් මීට පෙර චෝදනා කර තිබිණ.
කම්කරු පක්ෂයේ ජය තහවුරු කළ ප්රබල අවස්ථාවක්
ඊශ්රායල් ප්රහාර වලින් පලා ගිය මිලියන 1.4කට වැඩි පලස්තීන ජාතිකයන් පිරිසක් රෆාහි ආහාර, ජලය, ඖෂධ…
ආපදා කළමනාකරණ ඒජන්සිය පවසන්නේ, ධාරානිපාත වර්ෂාව හේතුවෙන් පුද්ගලයින් 115 දෙනෙකු ප්රදේශයෙන් ඉවත් කර ඇති අතර…
එක්සත් ජනපදය ප්රමුඛ මිලිටරි සන්ධානයක් ජනවාරි මාසයේ සිට අවස්ථා ගණනාවකදී හූති ඉලක්ක වෙත ප්රහාර එල්ල…
විරෝධතාකරුවන් පාගමන් හා වෙනත් ක්රියාමාර්ග ගැන අවධානය යොමු කරමින් ආරක්ෂාව තර කිරීමට විශ්වවිද්යාල පාලනයන් කටයුතු…
එල් නිනෝ තත්වය ඇමේසන් හි ඓතිහාසික නියඟයක් ඇති කිරීමටත් දකුණේ දැඩි වර්ෂාපතනයක් ඇති කිරීමටත් සමත්ව…
පසුගිය සතියේ ධවල මන්දිරය කැනඩාවේ සහ එක්සත් ජනපදයේ ඝාතන කුමන්ත්රණවල ඉන්දියානු ඔත්තු සේවයේ වාර්තාගත භූමිකාව…
1984 මැතිවරණයේ ආසන දෙකේ ඉඳලා 2019දී 303ට ගියේ මෝඩි සහ ෂා නිසා ..
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් සංවිධාන විසින් අසල්වැසි රාජ්ය වලින් නැවත නැවතත් ඉල්ලා තිබුණේ, ප්රචණ්ඩත්වයෙන් සහ…
විශේෂත්වය වන්නේ ඡන්දය ප්රකාශ කිරීම සඳහා හැඳුනුම්පත අනිවාර්ය බවට නව නීති ගෙන එනු ලැබුවේ ද…
මෙම මෙහෙයුම සාර්ථක වුවහොත් 2030 වන විට මිනිසෙකු සඳ මත තබා චන්ද්ර කඳවුරු පිහිටුවීම චීනයේ…
ඊශ්රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ප්රතිචාර වශයෙන් දියත් කළ මිලිටරි ප්රහාරය හිට්ලර් කළ දෙයට වඩා අඩු…
මේ පුවත වාර්තා වන්නේ, දකුණු වියට්නාමයෙන් වන අතර,ඩොං නයි පළාතේ ජලාශයක මත්ස්යයින් ලක්ෂ ගණනක් මිය…
මෙම අද්විතීය මිනිසා වයස අවුරුදු 86 දී ෆ්රෑන්ක්ලින් හි නැෂ්විල් උප නගරයේදී මිය ගිය බව…
පුද්ගලයන් 21 දෙනෙකු අතුරුදන්ව ඇති බවත්, රියෝ ග්රෑන්ඩ් දෝ සුල් ප්රාන්තයේ ඇති වූ ජල ගැලීම්…