මෙය දියුණු ලෝකයේ රටවල කතාබහට ලක්වන මාතෘකාවක්. විශේෂයෙන්ම ගැහැණු හෝ පිරිමි නොවන තුන්වන ලිංගිකභාවයක් පිළිබඳ දියුණු සාකච්ඡාවක් පවතින රටවල් මේ ගැන දරණ අදහස වන්නේ, මෙසේ කිරීම නිසා, එවැනි පුද්ගලයන් අපහසුතාවට පත්වන බවයි.
ජෙන්ඩර් – නියුට්රල් පාස්පෝට් මේ වන විට ආර්ජන්ටිනාව, ඔස්ට්රේලියාව සහ කැනඩාව වැනි දියුණු ලිබරල් රටවල භාවිතයට ගනු ලබයි.
මේ වන විට එංගලන්තයේ මහාධිකරණක් විසින්ද, විදේශ ගමන් බලපත්රයක ස්ත්රී පුරුෂ භාවය සඳහන් කිරීමේ අවශ්යතාවය අභියෝගයට ලක් කිරීමට නියමිතය.
මේ පිළිබඳ මත දක්වන ඉංග්රීසි ජාතික විශේෂඥයන් පෙන්වා දෙන්නේ එංගලන්ත විදේශ ගමන් බලපත්රය, එසේත් නැතිනම් යූ කේ පාස්පෝට් එක ලබාගැනීමේදී එය අයදුම්කරන පටිපාටිය අතිශයින්ම වෙනස්කොට සැලකීම් සහිත බවයි. කෙසේ නමුත් මේ පිළිබඳ පසුගිය ජූනි මාසයේදී ඉල්ලා සිටි අධිකරණමය සමාලෝචනයක් ප්රතික්ෂේප වීම නිසා, මේ සංවාදය තවත් උණුසුම් වීම සිදුවිය. ඒ අනුව ‘x’ හෙවත් ස්ත්රී පුරුෂ සමාජභාවය (ජෙන්ඩර්) නොදක්වන පාස්පෝට් නීතියෙන් වලංගු නොවන බව සඳහන් වුණේ නැත. එනම්, ඒවාට නිසි පිලිගැනීම සහ ආරක්ෂාව ලැබිය යුතු බව සඳහන් විය. නමුත් එවැනි පාස්පෝට් නිකුත් කළ යුතු බව එම උසාවිය කියා සිටියේ නැත.
මේ නවතම තත්වය යටතේ එංගලන්ත අභියාචනාධිකරණය විසින් විමසා බැලීමට නියමිතව තිබෙන්නේ මහාධිකරණයේ මෙම ස්ථාවරයේ නීත්යානුකූලභාවයයි.
ඒ අනුව X-passports නිකුත් කළ යුතු බවට අධිකරණමය මතයක් ලබාගැනීමට නවතම තත්වයෙන් අදහස් කරයි.
‘ස්ත්රී-පුරුෂ සමාජභාවී අනන්යතාවය කෙනෙකුගේ පුද්ගලිකදෙයක්. මේ නිසා X-passports පුද්ගල නිදහස සුරැකීමේ අත්යාවශ්ය අංගයක්‘‘ යැයි මේ වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අය පවසති.
X පුද්ගලයන් යනු කවුද?
ස්ත්රීන්ට තමන් ස්ත්රියක් බව ද, පුරුෂයන්ට තමන් පුරුෂයෙක් බව ද සඳහන් කිරීමට අයිතියක් ඇත්තා සේම එම සමාජභාවයන් දෙකටම අයත් නොවන අයට ද සිය පුද්ගලිකත්වය ප්රකාශ කරවා ගැනීමට හැකියාව තිබිය යුතුයි.
අන්තර්ලිංගිකයන් (ඉන්ටසෙක්ස්-intersex) එහෙමත් නැතිනම් උපතේදී ස්ත්රී පුරුෂ දෙවර්ගයේම ලිංගික අවයව පිහිටා ඇති අය සහ සංක්රාන්ති ලිංගිකයන් අයත් වන්නේ X කාණ්ඩයටයි. මේ යටතේ තවත් සමාජභාවී පුද්ගලයන් ද සිටිය හැකිය. එසේම එය ඔවුන්ගේ පුද්ගලික තෝරාගැනීමක් වීමට හෝ නොවීමට පුළුවන. නමුත් ඔවුන්ට ද එක්ස් පාස්පෝට් ලබාගැනීමට අයිතියක් තිබිය යුතුය.
එයට උදාහරණ ද දැක්වේ. එනම්, අන්තර්ලිංගික පුද්ගලයෙකුට තමන්ගේ ලිංගිකත්වය අනුව තමන් ස්ත්රියක හෝ පුරුෂයෙකු ලෙස පෙනී සිටීමට බල කිරීම අයිතිවාසිකම් කඩ කිරීමකි. එනිසා ඔවුන්ට තමන් ප්රකාශ කර ගැනීමට කැමති ලිංගිකත්වයකට අදාළ ගමන් බලපත්රයක් සඳහා හිමිකම තිබිය යුතුයි.
2018 ඔක්තෝබර් මාසයේදී අන්තර්ලිංගික ඕලන්ද ජාතිකයෙක් වෙනුවෙන් නෙදර්ලන්තය විසින් පළමු X පාස්පෝට් එක නිකුත් කළේය. ඒ, Leonne Zeegers නම් වූ 57 හැවිරිදි පුද්ගලයෙකු හටයි.
නෙදර්ලන්තයේ ස්ත්රියක නම් V ද පුරුෂයෙකු නම් M ද අදාළ විදේශ ගමන් බලපත්රය ලබාගැනීමේදී අයදුම්පත්වල පිරවිය යුතුය.
මෙය කෙනෙකුගේ ස්ත්රී පුරුෂ සමාජභාවීත්වය හෝ ඒ පුද්ගලයාගේ ලිංගිකත්වය මත අව සැලකීම්වලට ලක් නොකරන බව ශක්තිමත් ලෙස පෙන්වා දීමක් වේ.
රුසියාව යුක්රේන ජනපති අත්යවශ්ය අපරාධකරුවන්ගේ ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර, ඔහුට එරෙහිව නඩුවක් ද ගොනු කර ඇති…
සහන කණ්ඩායම් සදහන් කරන්නේ,පුද්ගලයින් 67 දෙනෙකු අතුරුදන් බවයි.
කම්කරු පක්ෂයේ ජය තහවුරු කළ ප්රබල අවස්ථාවක්
ඊශ්රායල් ප්රහාර වලින් පලා ගිය මිලියන 1.4කට වැඩි පලස්තීන ජාතිකයන් පිරිසක් රෆාහි ආහාර, ජලය, ඖෂධ…
ආපදා කළමනාකරණ ඒජන්සිය පවසන්නේ, ධාරානිපාත වර්ෂාව හේතුවෙන් පුද්ගලයින් 115 දෙනෙකු ප්රදේශයෙන් ඉවත් කර ඇති අතර…
එක්සත් ජනපදය ප්රමුඛ මිලිටරි සන්ධානයක් ජනවාරි මාසයේ සිට අවස්ථා ගණනාවකදී හූති ඉලක්ක වෙත ප්රහාර එල්ල…
විරෝධතාකරුවන් පාගමන් හා වෙනත් ක්රියාමාර්ග ගැන අවධානය යොමු කරමින් ආරක්ෂාව තර කිරීමට විශ්වවිද්යාල පාලනයන් කටයුතු…
එල් නිනෝ තත්වය ඇමේසන් හි ඓතිහාසික නියඟයක් ඇති කිරීමටත් දකුණේ දැඩි වර්ෂාපතනයක් ඇති කිරීමටත් සමත්ව…
පසුගිය සතියේ ධවල මන්දිරය කැනඩාවේ සහ එක්සත් ජනපදයේ ඝාතන කුමන්ත්රණවල ඉන්දියානු ඔත්තු සේවයේ වාර්තාගත භූමිකාව…
1984 මැතිවරණයේ ආසන දෙකේ ඉඳලා 2019දී 303ට ගියේ මෝඩි සහ ෂා නිසා ..
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් සංවිධාන විසින් අසල්වැසි රාජ්ය වලින් නැවත නැවතත් ඉල්ලා තිබුණේ, ප්රචණ්ඩත්වයෙන් සහ…
විශේෂත්වය වන්නේ ඡන්දය ප්රකාශ කිරීම සඳහා හැඳුනුම්පත අනිවාර්ය බවට නව නීති ගෙන එනු ලැබුවේ ද…
මෙම මෙහෙයුම සාර්ථක වුවහොත් 2030 වන විට මිනිසෙකු සඳ මත තබා චන්ද්ර කඳවුරු පිහිටුවීම චීනයේ…
ඊශ්රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු ප්රතිචාර වශයෙන් දියත් කළ මිලිටරි ප්රහාරය හිට්ලර් කළ දෙයට වඩා අඩු…
මේ පුවත වාර්තා වන්නේ, දකුණු වියට්නාමයෙන් වන අතර,ඩොං නයි පළාතේ ජලාශයක මත්ස්යයින් ලක්ෂ ගණනක් මිය…