ඇමරිකාව විසින් පැනමාව ආක්‍රමණය කළ හැටි (ඡායාරූප)

ඇමරිකානු හමුදාවේ අරමුණ වූයේ පැනමාවේ නිල නොලත් නායකයා ධුරයෙන් පහ කර මත්ද්‍රව්‍ය චෝදනා මත ඔහුව ඇමරිකාවේ මයාමි වෙත ගෙන යාම ය.

ඒ 1989 දෙසැම්බර් 20 වැනිදා ය. පැනමාවේ නිල නොලත් නායක, ජනරාල් මැනුවෙල් නොරීගා සහ ඇමරිකාව අතර සම්බන්ධතා නැවත පිරිපහදු කළ නොහැකි පරිදි පිරිහී තිබිණි.

ජාතිය අමතමින් ඇමරිකානු ජනපති ජෝර්ජ් එච්.ඩබ්. බුෂ් පැවසුවේ තමන් ඇමරිකානු හමුදාවට පැනමාව බලා ගොස් ‘ඇමරිකානු පුරවැසියන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂා කරන ලෙස‘ත්, නොරීගා ව ‘යුක්තිය හමුවට පමුණුවන ලෙසත්‘ නියෝග කළ බවයි.

මෙම නිවේදනය පැමිණියේ පැනමාවේ සේවය කළ ඇමරිකානු භටයෙකු ඝාතනය කිරීමෙන් පසුව ය. ඒ කාලය වන විට නොරීගාද මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකාවේ චෝදනා ලබා සිටියේය. තවද 1989 වසරේ පැවති මැතිවරණය වංචා කළ බවට ද ඔහුට ඇමරිකාව චෝදනා කරමින් සිටියේය.

ඇමරිකානු හමුදාව එයට කීවේ Operation Just Cause කියා ය. ඒ අනුව විසි දහසකට අධික ඇමරිකානු භටයන් පිරිසක් පැනමාව ආක්‍රමණය කර හමුදා ස්ථාපිතයන් අල්ලාගෙන තිබිණි.

නිල වාර්තාවලට අනුව පැනමා සොල්දාදුවන් සහ සිවිල් වැසින් 514 දෙනෙක් මෙහිදී මරා දැමුණි. නමුත් පැනමාවේ ඇතැම් පුවත් මුලාශ්‍රවලට අනුව මේ සංඛ්‍යාව 1000 කට ආසන්න ය. ඇමරිකානු හමුදා භටයන් 23 ක් ක්‍රියාන්විතයේදී මරු දැක තිබිණි.

ඇමරිකානු ආක්‍රමණය හමුවේ පැනමාවේ අගනගරය වන ‘පැනමා සිටි‘, තනිකරම යුධ පිටියක් බවට පත් විය.

නොරීගාගේ අධාරකරුවන් මේ ක්‍රියාන්විතය අතරවාරයේදී අත්අඩංගුවට ගන්නා ලදී.

මංකොල්ලකෑමේදී අල්ලා ගත් බව කියූ මේ තැනැත්තා ඇමරිකානු හමුදා භාරයට පත් කරන ලදී.

නොරීගාගේ විරුද්ධවාදීන් ඇමරිකානු හමුදාව විසින් සිය රට ආක්‍රමණය කිරීම සැමරුවේ ප්‍රීති ඝෝෂා නගමිනි.

මේ සියල්ල අතරවාරයේ නොරීගා සිටියේ වතිකානයේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ධූත මෙහෙවරක යෙදෙමිනි. ඔහු තානාපති කාර්යාලය තුළ සැඟව සිටියේය.

දින 11 ක් තානාපති කාර්යාලය තුළ සැඟවී සිටි නොරීගා, 1990 ජනවාරි 3 වැනිදා ඇමරිකානු හමුදාවට යටත් විය.

ඉන්පසු US Drug Enforcement Administration නිලධාරීන් විසින් ඔහුව මයාමි වෙත ගෙන ගොස් නඩුවිභාගයකට ලක් කරන ලදී. අවසානයේ ඔහු මත් ජාවාරම, නීති විරෝධී මිනිස් ජාවාරම සහ මුදල් විශුද්ධිකරණය සම්බන්ධයෙන් වරදකරු බවට පත්විය. පහත ඡායාරූපයේ මැද සිටින්නේ නොරීගා ය.

නොරීගා, වයස අවුරුදු 83 දී මොළයේ ගෙඩියක් සෑදී මිය යන තෙක්ම සිරභාරයේ පසුවිය. මුලින් ඇමරිකාවේද ඉන්පසු ප්‍රංශයේ ද, අවසානයේ පැනමාවේ ද ඔහු නිවාස අඩස්සියේ පසුවිය. ඔහු මිය ගියේ 2017 වසරේදී ය.

Cover Photo: AFP