‘‘බටහිර ලෝකය පිටරටින් ගෙන එන විදේශීය වටිනාකම් වෙනත් රටවලට පැටවීමේ වගකීම් විරහිත ප්රතිපත්තිය නතර කළ යුතු බව‘‘ ද ඔහු කියා ඇත. මේ බව පුටින් පැවසුවේ ජර්මානු චාන්සලර් ඇන්ජෙලා මර්කෙල් සිය ධුරයෙන් විශ්රාම යාම නිමිත්තෙන් පැවති සමු ගනීමේ සාදයකට සහභාගි වෙමිනි. එහිදී පුටින් ඇන්ජෙලා හට මල් කළඹක් තිළිණ කළේය.
චීනයට ද පෙර ඇෆ්ගනිස්තානයේ තලෙයිබාන් පාලනය වෙත සහාය පළ කර තිබුණේ රුසියාවයි. රුසියාව ඇෆ්ගනිස්ථානය කේන්ද්ර කර ගත් මධ්යම ආසියාවේ බලය තහවුරු කර ගැනීමේ මෙහෙයුමක නිරත බව නිව්යෝක් ටයිම්ස් පුවත්පත පවසයි.
1839–1895 සමයේ රුසියානු අධිරාජ්යය මධ්යම ආසියාව ඈඳාගෙන සිටියේය. එම කොටස හැඳින්වූයේ ‘රුසියානු තුර්කිමෙනිස්ථානය‘ යනුවෙනි. පසු කලෙක එය ‘සෝවියට් මධ්යම ආසියාව‘ ලෙස ද හැඳින්විණි.
19 වන සියවසේ කසාක් තැනිතලාවන් දෙවනත් කළේ රුසියානු අධිරාජ්ය හමුදාවයි. දශක ගණනක් තිස්සේ මෙම යටත් කර ගැනීම පැවතිණි.
මේ අතර විසි වන සියවසේදී දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ඇෆ්ගනිස්ථානය සෝවියට් සංගමය සමග මිත්ර සබඳතාවක් ගොඩ නගා ගත්තේය. සැබවින්ම ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සංවර්ධන කටයුතු රාශියකට ද සෝවියට් සංගමය එකල සහයෝගය ලබා දී තිබේ. 1978 වසරේ ඔවුහු දෙරට අතර මිත්රත්ව ගිවිසුමකට ද අත්සන් තැබූහ. නමුත් එයට වසරකට පසු එනම් 1979 වසරේදී Operation Storm-333 යනුවෙන් ඇෆ්ගනිස්ථානය වෙත රුසියාව සිය සැබෑ මුහුණ පෙන්වූයේ ටජ්බෙග් මාළිගය ආක්රමණය කරමිනි. 1979 දෙසැම්බරයේ එල්ල වූ මෙම ප්රහාරයේ අරමුණ වූයේ ඇෆ්ගන් ජනපතිවරයා ඝාතනය කිරීමයි.
Operation Storm-333
ඒ අනුව දෙරට අතර පැවති ගිවිසුම්ගත මිත්රත්වය ආක්රමණයක් දක්වා වෙනස් විය. ඇතැම් විචාරකයන්ට අනුව, ඇෆ්ගනිස්ථානය තුළ ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදී සංචරක සහ බලවේග නිර්මාණය වීමට මූලික සාධකයක් වූයේ මෙම රුසියානු ආක්රමණයයි. මේ අතර, රුසියාව ඇෆ්ගනිස්ථානය සමග උපක්රමික රාජ්ය සබඳතා පවත්වා ගනිමින් 1992 වසර දක්වා පැවති ඇෆ්ගන් රජයන්ට ද සහාය ලබාදුන්නේය. 1992 වසරේදී රුසියාවේ සහාය දිනාගත් ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුව බිඳ වැටුණේය. නමුත් පසුව එම සබඳතා ශක්තිමත් විය. අද වන විට රුසියාවේ මොස්කව් නුවර ඇෆ්ගන් තානාපති කාර්යාලයක් තිබේ. ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ද රුසියානු තානාපති කාර්යාලයක් තිබේ.
රුසියාව සමග ඇෆ්ගනිස්ථානය මිත්ර සබඳතාවක් මෑත ඉතිහාසය තුළ පවත්වාගෙන ගිය බවට හොඳින්ම පෙනී ගිය උදාහරණයක් වූයේ රුසියාව විසින් 2014 වසරේදී සිදුකළ ක්රිමියාව ඈඳා ගැනීමයි. ලෝකයෙන් බහුතර රටවල් මෙය ආක්රමණයක් ලෙස හෙළා දකිද්දී ඇෆ්ගනිස්ථානය වහාම ක්රිමියාව තුළ රුසියාවේ රාජ්යත්වය පිළිගත්තේය. මේ අන්දමින්ම අද වන විට රුසියාව ඇෆ්ගනිස්ථානය තුළ තලෙයිබාන් රාජ්යත්වය පිළිගෙන තිබෙන්නේ සිය ඉතිහාසගත සතුරා වන ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට විරෝධය පෑමක් ද ලෙස ය.
උද්ගත ව ඇති තත්වය තුළ ඇෆ්ගන් දේශසීමාවන්ට රුසියානු හමුදාව යෙදවීමේ සැලසුමක් ද තිබේ.
කෙසේ නමුත් අප සිහිතබා ගත යුතු කාරණය වන්නේ අද වන විට විදේශීය මැදිහත්වීම් සහ විදේශීය කුමන්ත්රණ ගැන කියන පුටින්ගේ රුසියාව, අතීතයේ පටන්ම ඇෆ්ගනිස්ථානය සම්බන්ධයෙන් ද කර ඇත්තේ එයම වන බවයි. එකම වෙනස, රුසියාව බටහිර රටක් නොවීම පමණි.
ඊශ්රායලය අපකීර්තියට පත් වන ආකාරයෙන් මෙහෙයුම් සිදු කරන අල් ජසීරා නාළිකාව වසා දැමීමට කැබිනට් මණ්ඩලය…
සටහන - නිපුනි ලියනගේ මැයි 06 , ලෝකය (අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ): මැඩෝනා ඉකුත් සති අන්තයේ සෙනසුරාදා…
මෙම ප්රහාරයෙන් තවත් කිහිප දෙනෙකුට තුවාල සිදු වූ බව ඊශ්රායලය පවසයි.
රුසියාව යුක්රේන ජනපති අත්යවශ්ය අපරාධකරුවන්ගේ ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර, ඔහුට එරෙහිව නඩුවක් ද ගොනු කර ඇති…
සහන කණ්ඩායම් සදහන් කරන්නේ,පුද්ගලයින් 67 දෙනෙකු අතුරුදන් බවයි.
කම්කරු පක්ෂයේ ජය තහවුරු කළ ප්රබල අවස්ථාවක්
ඊශ්රායල් ප්රහාර වලින් පලා ගිය මිලියන 1.4කට වැඩි පලස්තීන ජාතිකයන් පිරිසක් රෆාහි ආහාර, ජලය, ඖෂධ…
ආපදා කළමනාකරණ ඒජන්සිය පවසන්නේ, ධාරානිපාත වර්ෂාව හේතුවෙන් පුද්ගලයින් 115 දෙනෙකු ප්රදේශයෙන් ඉවත් කර ඇති අතර…
එක්සත් ජනපදය ප්රමුඛ මිලිටරි සන්ධානයක් ජනවාරි මාසයේ සිට අවස්ථා ගණනාවකදී හූති ඉලක්ක වෙත ප්රහාර එල්ල…
විරෝධතාකරුවන් පාගමන් හා වෙනත් ක්රියාමාර්ග ගැන අවධානය යොමු කරමින් ආරක්ෂාව තර කිරීමට විශ්වවිද්යාල පාලනයන් කටයුතු…
එල් නිනෝ තත්වය ඇමේසන් හි ඓතිහාසික නියඟයක් ඇති කිරීමටත් දකුණේ දැඩි වර්ෂාපතනයක් ඇති කිරීමටත් සමත්ව…
පසුගිය සතියේ ධවල මන්දිරය කැනඩාවේ සහ එක්සත් ජනපදයේ ඝාතන කුමන්ත්රණවල ඉන්දියානු ඔත්තු සේවයේ වාර්තාගත භූමිකාව…
1984 මැතිවරණයේ ආසන දෙකේ ඉඳලා 2019දී 303ට ගියේ මෝඩි සහ ෂා නිසා ..
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් සංවිධාන විසින් අසල්වැසි රාජ්ය වලින් නැවත නැවතත් ඉල්ලා තිබුණේ, ප්රචණ්ඩත්වයෙන් සහ…
විශේෂත්වය වන්නේ ඡන්දය ප්රකාශ කිරීම සඳහා හැඳුනුම්පත අනිවාර්ය බවට නව නීති ගෙන එනු ලැබුවේ ද…